Daltononderwijs
Als u onze school binnenloopt ziet u kinderen die: zelfstandig en effectief hun taken kunnen uitvoeren. Goed kunnen samenwerken en dat doen waar het zinvol is. En van ons keuzevrijheid krijgen om zelf te plannen en initiatieven te nemen, zolang ze de verantwoordelijkheid kunnen dragen en op hun gemaakte keuzes reflecteren.
Dit zijn ook de uitgangspunten van het Daltononderwijs van Helen Parkhurst. Het is een beproefde pedagogische aanpak in Nederland en de wereld. Inmiddels volgen 100.000 leerlingen in Nederland Daltononderwijs.
Leren omgaan met zelfstandigheid
Je bent zelfstandig als je onafhankelijk bent, zelf beslissingen neemt en de verantwoording voor je gedrag draagt. Op de basisschool zet een kind belangrijke stappen op weg naar zelfstandigheid. School en ouders moeten voor een klimaat zorgen waarin een kind kan groeien tot zelfstandigheid. Kernwaarden hierbij zijn:
- werken aan zelfvertrouwen
- initiatief nemen belonen
- opvoeden is geleidelijk loslaten
- fouten maken mag
- verantwoording leren afleggen voor keuzes
Dit kan alleen in een situatie waar je het vertrouwen krijgt om te experimenteren en initiatieven te nemen. Dus van onze leerkrachten zul je niet horen: ‘Nee, dat mag niet’, maar ‘Ja, hoe wil je het doen?’
Leren omgaan met vrijheid en verantwoordelijkheid
We willen kinderen op de basisschool leren dat vrijheid wordt begrensd door verantwoordelijkheid en (sociale) veiligheid. En dat een ander ook de vrijheid moet krijgen om zichzelf te kunnen zijn. Hierbij staan kernwaarden als respect en tolerantie centraal.
Het is dus geen ‘vrijheid, blijheid’. De leerkracht stelt de grenzen. Het gaat om ‘keuzevrijheid’ uit door de leerkracht aangedragen keuzes. Wij bieden situaties waarbij kinderen mogen experimenteren met het leren omgaan met de vrijheid die ze geboden wordt.
Het leren omgaan met deze keuzevrijheid gaat stap voor stap. Bij de kleuters gaat het om kleine, overzichtelijke keuzetaken. Naarmate kinderen ouder worden, worden de opdrachten omvangrijker en complexer.
Leren omgaan met samenwerking
Pas als je met anderen samenwerkt leer je dat vrijheid zijn grenzen heeft. Je zult afspraken moeten maken en rekening houden met de ander.
‘Goed kunnen samenwerken’; is een vaardigheid die iedereen later nodig heeft. Toch merken we dat er groot verschil is in de behoefte aan samenwerking bij kinderen. Sommigen kunnen het beste leren als ze alleen werken en anderen hebben juist samenwerking nodig om tot leren te komen.
We houden hier rekening mee door opdrachten te geven waarbij je moet samenwerken of juist niet. Bij de overige taken begeleiden we de leerlingen om zelf de afweging maken wat voor hen het beste werkt. Samenwerken moet voor alle betrokkenen een voordeel opleveren.
Leren omgaan met reflectie
Als je keuzevrijheid krijgt is het goed om regelmatig terug te kijken op hoe het verliep. Hoe ging het? Waar ben je achter gekomen? Waar ben je tevreden over? Zou je de volgende keer andere keuzes maken? Hierbij ligt de nadruk op het proces, maar kijken we ook naar het resultaat.
We doen dit bij onze lessen, maar ook periodiek bij de ouder-kindgesprekken. Kind, ouders en school blikken dan aan de hand van het leerlingportfolio terug op de afgelopen periode en maken afspraken voor de periode die komt.
Bij de Vreedzame School leer je om op een constructieve manier feedback te geven en te ontvangen.
Leren omgaan met effectiviteit
Het daltononderwijs is gericht op een effectieve inzet van tijd, menskracht en middelen. Omwille van de efficiency geven we de leerlingen juist verantwoordelijkheid in handen.
Onderwijs waarbij leerlingen een taak krijgen, waar zij verantwoordelijkheid voor dragen en die ze in vrijheid zelf plannen en uitvoeren, maakt het onderwijs veel effectiever dan het normale stilzit- en luisteronderwijs. Vooral in combinatieklassen.
We zien kinderen als het ware als ‘kleine ondernemers’, die verantwoordelijkheid leren dragen voor hun eigen werk, dat ze in vrijheid uitvoeren.
Met de geleidelijkheid die bij je past
De basisschool is een ideale veilige omgeving om geleidelijk te leren omgaan met de daltonvaardigheden. Wij kijken in hoeverre een kind toe is aan de volgende stap in zijn of haar ontwikkeling. Kan het kind al meer zelfstandigheid aan? Zullen we meer vrijheid geven om zelf beslissingen te nemen?
Dit zijn vragen die we ons voortdurend stellen. Daarbij vinden we het niet erg als er soms iets mis gaat. Of dat we er achter komen dat het beter is om weer een stapje terug te doen. Dat is waar leren om draait. Als het kind hierdoor zichzelf en zijn/haar mogelijkheden beter leert kennen is dat alleen maar een voordeel. Dat zal helpen bij al het toekomstige leren.